Multiple Skleroz (MS)

Multipl Skleroz, beyin ve omuriliğin oluşturduğu merkezi sinir sisteminde görülen bir hastalıktır. Sinir hücreleri arası iletişiminin doğru ve hızlı olmasının sağlanması için sinir dokularının etrafında bir yalıtım maddesi bulunur ve buna myelin denir. Bilinmeyen nedenlerle bu yalıtım maddesi hasarlanabilir ve sonuç olarak MS hastalığında farklı duyu ve hareket yolları tahrip olur. Özellikle beyin görme, yürüme, konuşma gibi alanlar üzerindeki kontrolünü kaybeder.

Multipl:

Merkezi sinir sisteminin (beyin ve omurilik) bir veya birden fazla yeri etkilenir.

Belirtileri bir veya birden fazla yerde baş gösterebilir. Hafif veya ağır olabilmekle birlikte aniden ortaya çıkabildikleri gibi ender olarak ortadan kaybolabilirler.

Skleroz:

Myelin kılıfının hasar gördüğü yerlerdeki sertleşmiş dokulardır.

Multipl Skleroz hastalığının bazı belirtileri:

Beden hareketlerinin düzenli yapılamaması (Felç, Kuvvetsizlik, Sallanarak Yürüme gibi)

Yorgunluk

Karıncalanma, uyuşma

Baş dönmesi diye tarif edilebilen denge bozukluğu

Çift veya bulanık görme

Gözbebeklerinin istemsiz hareketi (Nistagmus)

İdrar kaçırma, yapamama veya idrara sık çıkma

Erkeklerde cinsel güçlük azlığı

Ellerde titreme

Kaslarda istem dışı kasılma veya gevşeme

Konuşma bozukluğu (örn. Dilde peltekleşme)

Hastalığın genellikle gençlerde, kadınlarda, sosyo-ekonomik düzeyi daha gelişmiş olan ve eğitim düzeyi iyi olan kişilerde daha sık görüldüğü bazı istatistiklerde saptanmıştır. MS’in belirti şiddeti ve seyir yönü hastadan hastaya değişiklikler gösterebilir. Hastalık tekrarlayıcı özelliğe sahiptir, fakat bir sonraki belirtinin ne zaman baş göstereceği belli değildir. Tekrarlama sıklığının değişken olması sebebiyle hastalık bazen birkaç yıl ara da verebilir.

MS hastalığının nedenleri çok fazladır. Bu konuda farklı teoriler vardır ve hiçbirinin doğruluğu henüz kesin olarak kanıtlanamamıştır. Bazı araştırmacılar henüz belirlenemeyen bir virüsün neden olduğunu düşünmektedir. Başka bir grup ise bu hastalığın vücudun kendi bağışıklık sistemi tarafından yaratıldığını yani bir bağışıklık hastalık olduğunu ileri sürmektedirler. Fakat birçok araştırmadaki ana bulgu, MS hastalığının kalıtsal olmadığını ancak hastalığa yakalanan kişilerde genetik bir yatkınlığın söz konusu olduğunu anlaşılmıştır.

Multipl Skleroz hastalığı tedavisi için asıl amaç hasar gören myelin kılıfının ve aksonun (sinir hücresinden çıkan lifin) onarımıdır. Bu yüzden belirti çeşitlerine ve sıklıklarına göre tedavide de farklılıklara gidilmelidir. Merkezi sinir sisteminde görülen hasarın onarımı içinde kanser tedavisinde kullanılan bazı ilaçlar ve kortizon başarılı olabilmektedir. Fizyoterapiden faydalanılması hastalığın klinik hızını yavaşlatabilir. Felç, denge kusurları, kasların sertleşmesinin yarattığı hareket kısıtlılığına yardımcı olacaktır.

MS’li hastaları ve ailelerinin psikolojik destek almaları hastalık hakkındaki bilincin artırılmasında ve hastalığın yarattığı güçlüklerle başa çıkmada büyük öneme sahiptir. Nörolog, fizyoterapist ve psikologun birlikte çalışması gerekir.