Demans (Bunama)

Yaşlanma, organizmanın giderek biyolojik verimliliğini yitirmesi, çevresel uyum kapasitesinde ve direnç mekanizmalarında gerileme olarak tanımlanabilir. Yaşlanmayla birlikte beyin hücrelerinin büyük bölümü programlanmış hücre ölümüne uğramaktadır. Organizmanın hemen tüm yapı ve fonksiyonlarının yaşlanma sürecine katıldığı gözlenmektedir.

İleri yaşla birlikte hareket etme, işitme, tat alma gibi duyusal ve bilişsel işlevler de (akıl yürütme, bellek, konuşma yer bulma gibi) bazı değişiklikler ilk planda dikkati çeker. Demans yaşlı yetişkinlerde karşılaşılan beynin başlıca sağlık sorunlarından birisidir ve görülme sıklığı yaşla beraber artar.

Demans (Bunama) tablosunda karşılaşılan durumlar:

Yönelim bozukluğu görülür. Yani zaman ve mekan konularında karışıklıklar yaşanabilir. Örneğin, hasta odasını şaşırabilir ya da evini bulamayabilir. Ayrıca, karşısında olan kişinin kim olduğunu bilme hakkında problemler yaşayabilir.

Dikkat konusunda dikkati yoğunlaştırma gibi bazı güçlükler yaşanabilir. Hasta günlük hayatta yapılması gereken planlama, sıralama ve organizasyon gibi konularda güçlüklerle karşılaşabilir.

Bellekte (hafıza) yaygın bozukluklar görülür. Yakın bellekte görülen problemler uzak bellekte karşılaşılan sorunlardan daha fazladır. Bellek konusunda yaşanılan başka bir problem de yeni şeyler öğreniminde yaşanan güçlüklerdir.

Bazı vakalarda algı bozuklukları görülebilir. Düşünce akışında aksaklıklar ve yavaşlamalar görünür. Düşünce fakirliği ortaya çıkar. Ayrıca düşünce içeriğinde hasta kötülük göreceği şeklinde fikirlere sahiptir.

Duygu durumda değişiklikler ve dalgalanmalar meydana gelir. Hüzün ve suçluluk gibi duygular baş gösterebilir ve intihar etme düşüncesini barındıran sohbetler ortaya çıkar.

Davranış problemleri görünür. Çevreye zarar verici davranışlar gözlemlenebilir. İlgide azalma, agresif tutumlu davranışlar gibi problemler de ortaya çıkabilir. Kişiler arası ilişki problemleri görülebilir.

Kişilik bozuklukları görülebilir.

Konuşma bozuklukları ortaya çıkabilir.

Demans (Bunama) Nedenleri

Demans beyni etkileyen çok çeşitli nedenlere bağlı olarak gelişebilir. Bazı demans nedenleri bunlardır:

1. Alzheimer Tipi Demans
2. Frontotemporal Demans
3. Vasküler Demans (sigara, kalp yetersizliği, damar sertliği gibi)
4. Pick Demansı
5. Lewy Cisimcikli Demans
6. Metabolik Hastalıklar (Diabet, Böbrek Hastalıkları gibi)
7. Kafa Darbeleri, Beyin ameliyatları, uzun süren kalp ameliyatları gibi.

Yaşlanma süreci içinde rutin nöroloji muayenelerin yanında unutkanlık, dikkat azalması, depresyon vb. durumların erken tanısı için nöropsikolojik testlerin yapılmasını öneriyoruz. Hastanın ailesindeki kişilerin yaşları 40 civarına geldiğinde bu testleri yaptırmalarının ve test sonuçlarının kayıt altında tutulmasının, ileride karşılaşılabilecek benzer tablolarda tanıya yardımcı olabileceğinin önemini vurguluyoruz.